تغذیه اسلامی

  • 1365
  • 1333 مرتبه
نمک، سومین رکن غذای سالم

نمک، سومین رکن غذای سالم

1395/01/14 04:26:41 ب.ظ

نمک طعام یا کلرور سدیم!
 

نمک مانند آب یک رکن از 3رکن اصلي تشيكل دهندة کرة زمين، جسم انسان و شير مادر است. امروزه دو نوع نمک
در دسترس مردم است:
.1نمک موجود در بازار (کلرور سدیم)
.2نمكي که از گذشتة دور نمک طعام خوانده شده و در فرهنگ ایراني و اسلامي ما جایگاه ویژهاي داشته است.
از نمک در طول تاریخ همواره به نيكي یاد شده است و اگر امروزه بحثهاي ضدّ و نقيضي در مورد نمک گفته ميشود
مرتبط به نوع اوّل نمک موجود در بازار است.
براساس یک پروژة تحقيقاتي که بر روي برخي نمکها در دانشگاه تهران انجام گرفته است، چنين نتيجهگيري ميشود که براساس انجام یک سري تغييرات در ماهيّت نمک، تأثيرات مثبت نمک به علّت دستكاري کاملاً منفي گشته و
زیانآور ميشود. براي مثال همانگونه که ميدانيم نمک در طول تاریخ، عامل اُفت فشار بوده است، امّا امروزه بعد از اینكه نمک به نام تصفيه، داخل کارخانه نمک ميشود، فشار خون را بالا ميبرد که علّت اصلي آن، خارج کردن برخي عناصر بسيار مهم و کليدي در نمک است. برخي موارد این تحقيق در کتاب همكاران محترم فوق تخصص قلب به نام «بِران والد» ویرایش هشتم، صفحة 1111چنين آمده است: وجود منيزیم ( ،)mgکلسيم ) (Caو پتاسيم ) (kبه اندازة
کافي در غذاي مصرفي، عامل کاهش خون به مقدار 1/6ميليمتر جيوه در افراد فشار خوني و مقدار 2/5ميليمتر جيوه در انسانهاي عادّي است و مهمتـرین این عناصر منيزیم ) (mgاست که مقدار آن در غذاي مصرفي روزانه به حدّي کم است که قابل ذکر نيست، امّا در نمک طعام به وفور یافت ميشود.
رسول خدا (ص) فرمودند: مَثَل من به اصحابم مانند مَثَل نمک به غذاست. همان طوري که امّت من جز به واسطة من اصلاح نميشوند غذا نيز بدون نمک اصلاح نميپذیرد. از دیدگاه رسول خدا (ص) نمک، اصلاح کنندة غذاست و اگر در غذا ریخته نشود، آن غذا صالح نشده و فاسد است.
طبيعت نمک گرم و خشک است و عدم مصرف آن سردي و تري را به بدن و خصوصاً مغز حاکم ميکند و به دنبال آن علاوه بر بسياري از بيماريهاي جسمي که به دليل سردي و تري به بدن غلبه ميکند بيماريهاي رواني مثل افسردگي و بيانگيزگي را بر فرد مسلّط ميکند. طبق آمار در جوامعي که مصرف نمک در آنها خيلي کم است مثل ژاپن، به رغم برخورداري از سطح رفاهي مناسب آمار خودکشي بالاست.
نمک از نظر منابع طبّ سنتي، برطرف کنندة بلغم، سودا و صفراست. خشک کننده و دفع کنندة رطوبت و بازکنندة انسداد است. اصلاح کنندة غذاي سرد و نيكو کنندة طعم غذا، سبزي و گوشت است و باعث شفافّيت پوست صورت شده، اشتها آور ميباشد.
در تحقيقي که در دانشگاه تهران انجام شد نمک تصفيه نشده و دستكاري نشده یعني «نمک دریا» مانند نمک دریاچة اروميه حاوي اکثر ریز مغذّيهاي لازم بدن از جمله روي، ید، کلسيم، منيزیم و پتاسيم است. در آخرین ویرایشهاي
کتابهاي مرجع بيماريهاي قلب و عروق جهت کنترل بهتر فشار خون به بيمار توصيه ميشود رژیم حاوي کلسيم، منيزیم و پتاسيم فراوان مصرف نمایند و این در حالي است که نمک طعام علاوه بر Naو Clاین عناصر را داراست.
مصرف کافي کلسيم، منيزیم و پتاسيم در افرادي که فشار خون ندارند 1تا 2/5ميليمتر جيوه و در افراد با فشار خون
بالا 2/5تا 1/1ميليمتر جيوه فشار خون را کاهش ميدهد.
متأسفانه امروزه نمک موجود در طبيعت را به اسم تصفيه به ترکيب کلر و سدیم تبدیل کرده و به آن ید اضافه ميکنند
و در واقع عناصر ارزشمند کلسيم، منيزیم و پتاسيم و روي را از آن جدا ميکنند که قطعاً چنين ترکيبي جاي نمک طعام را نميگيرد، بلكه مصرف آن آسيبرسان نيز خواهد بود. خصوصاً اینكه منيزیم آن را به صفر تقليل ميدهند.
جالب است بدانيد که دو عنصر پتاسيم و منيزیم از عناصر اصلياي هستند که بدن به آنها احتياج بسيار دارد. در مورد اثرات پتاسيم در بدن ميتوان موارد زیر را بيان کرد:
پتاسيم کمک ميکند تا غذاي جذب شده به داخل سلولهاي بدن برود و مواد زائد از سلولها خارج شود.
پتاسيم به انتقال پيام عصبي از سلولي به سلول دیگر کمک ميکند.
پتاسيم با کمک سدیم، تعادل اسيدي و بازي را برقرار ميکند.
پتاسيم با همكاري فسفر، اکسيژن را به مغز ميرساند.
پتاسيم با همكاري کلسيم رابطة عصب و ماهيچه را تنظيم ميکند.
کمبود پتاسيم نيز عامل بروز مشكلات زیر در بدن است:
سكتة مغزي
مشكلات کلّيه
ناباروري
ضعف عمومي
بالا رفتن فشار خون
و بالا رفتن ميزان سدیم بدن
کمبود منيزیم نيز مشكلات بسياري در بدن ایجاد ميکند از جمله:
آسم
بياشتهایي
برخي سردردهاي ميگرني
کندي رشد
تغييرات در نوار قلب
مشكلات نوروموسكولار (ماهيچهاي عصبي)
تشنّج
افسردگي
ضعف عضلاني
چوب شدن ماهيچهها
رعشه
سرگيجه
کمبود منگنز ) (mgنيز عامل بروز مشكلات زیر است:
کري
آسم
نرمي غضروفي
اختلال در رشد به علّت سوء تغذیه در غضروف
دررفتگي رباط
بيماري فکّ جابهجا شده
حرکات تكراري غير ارادي
کارپال تونل سيندرم یا به اصطلاح امروزي چسبندگي در ناحية مچ دستها
تشنّج
ناباروري به علّت عدم تخمکگذاري در خانمها و عدم ساخت اسپرم در مردها
کاهش قوة باء در هر دو جنس
کوتاه شدن استخوانهاي بلند ساق و بازو
ید نيز که از عناصر مهم و کليدي در کارکرد غدّة تيروئيد است به صورت ترکيبات یدور یا یدید و یدات در نمک دریا
وجود دارد و بدن به اندازة نياز از ید جذب کرده، و مازاد آن دفع ميشود. نمکهایي که به روش صنعتي یددار ميشوند باید در ظروف دربسته نگهداري شوند تا ید آن در محيط آزاد نشود و این در حالي است که بهترین روش نگهداري
نمک دریا که حاوي ید نيز هست قرار دادن آن در کيسههاي کتاني و یا محفظة چوبي است که هواي آزاد به آن برسد تا ارزش غذایي آن به طور کامل حفظ شود. در نتيجه عدم مصرف نمک طعام به اندازة کافي ميتواند منجر به این  بيماريها شود:
آسم
بياشتهایي
برخي سردردهاي ميگرني
کندي رشد
تغييرات در نوار قلبي
مشكلات ماهيچهاي عصبي
تشنّج
افسردگي
ضعف عضلاني
اسپاسم عضلاني
رعشه
سرگيجه
حرکت پرش مادرزادي
(Chondromalasia) نرمي غضروفي
اختلال در رشد به دنبال اختلالات غضروفي)(Chodrodystroply
در رفتگي رباطها
بيماريهاي فک
حرکات تكراري غير ارادي (تيکهاي عصبي)
سندروم تونل کارپال ) (CTSیا چسبندگي در ناحية مچ دستها
ناباروري به علّت تخمکگذاري ضعيف در زنان و اسپرمسازي ضعيف در مردان
کاهش قوّة جنسي
کوتاه شدن استخوانهاي بلند ساق و بازو که منجر به کوتاهي قد ميشود.
از نمک طعام ميتوان براي ضدّعفوني کردن سبزي، کاهو و ميوه استفاده کرد. از دیگر موارد استفادة نمک ميتوان در موادّ غذایي مانند تخممرغ، خنثيسازي اثرات منفي بلغم در غذا را نام برد. همچنين استنشاق روزانة محلول آب جوشيدة سرد شده و نمک طعام از بسياري از عفونتهاي گوش، حلق، بيني و سينوزیت جلوگيري ميکند.
در هر گرم بزاق دهان انسان حدّاقل یكصد هزار ميكروب وجود دارد؛ خصوصاً ميكروبهایي که معده را آزرده ميکنند که مصرف نمک طعام قبل از خوردن هرچيز باعث کاهش این ميكروبها ميشود. همچنين مزمزه کردن نمک قبل از غذا باعث ترشّح بزاق شده، حفرة دهان را براي جویدن و هضم بهتر غذا آماده ميکند.
توصيه به مصرف نمک بعد از غذا نيز از معجزات کلام رسول خداست. چهار مزة اصلي غذاها، شوري، تلخي، ترشي و شيریني است. مصرف غذاهاي ترش و شيرین و تلخ به دليل ایجاد تغييرات شيميایي در حفرة دهان و دندانها از عوامل فساد دندانها هستند. نمک که از نظر شيميایي PHخنثي (بافري) دارد، ميتواند اثر اسيدي و قليایي غذاهاي شيرین و ترش را خنثي کرده و با غلبه بر هر نوع مزة دیگر از پوسيدگي دندان جلوگيري کند. توصيه ميشود بعد از خوردن هرچيزي حتماً مقدار کمي نمک (همانقدر که بين انگشت سبابه و شصت قرار ميگيرد) ميل کنيد.
همچنين مي توان از نمک به عنوان نرم کنندة لباس و پرز گيرنده نيز استفاده نمود. براي از بين بردن الكتریسيتهساکن لباسها، بعد از شستوشو، آنها را در آب نمک بخوابانيد.


نمک مناطق اقليمهاي جغرافيایي مختلف، خواصّ متفاوتي دارد و مخلوط کردن آنها کار مفيدي است که مردم از دیرباز این کار را انجام ميدادند و در مسافرتها، نمک شهر و دیار خودشان را به عنوان سوغات هدیه ميکردند. آن سنگي که از دیرباز همچنان در زبان عاميانه مردم به عنوان حدّاقل سوغات باقي مانده است، «سنگ نمک» است.
در ایران، نمک آران کاشان، دریاچة قم، فردوس مشهد و چشمههاي طالقان و الموت از بهترین انواع نمک طعام است که مخلوط آنها حاوي بسياري از ریز مغذّيهاي ضروري بدن است.
به عنوان نكتة دلنشين آخر یادمان باشد که حضرت اميرالمؤمنين(ع) اکثر اوقات نان و نمک ميل ميفرمودند و نمک را در جایگاه یک خورش کامل قرار ميدادند.
امام باقر(ع) ميفرمایند: اگر مردم ميدانستند که در نمک چه خواصّي هست خود را جز با آن مداوا نميکردند.
رسول خدا(ص) فرمودند: هرکس قبل و بعد از هر چيز نمک بخورد خداوند سيصد و سي نوع بلا را که کمترینش جذام است از او بر ميدارد.
حضرت علي(ع) نيز ميفرماید: هرکس غذا را با نمک آغاز کند هفتاد درد و دردهاي بسيار دیگري که کسي جز خداوند آنها را نميداند از وي دور مينماید. اگر در سفرهاي نمک طعام نباشد، ملائكه حاضر نميشوند، صحّت بدن وجود ندارد و سفره برکت نخواهد داشت.
امام صادق(ع) ميفرماید: هرکس بر نخستين لقمه از غذاي خود، نمک بپاشد کک و مک صورت او از ميان ميرود.
نمک خوب چيست؟
هر نمكي که به طور سنّتي در سراسر کشور تسویّه و تهيّه ميشود خوب است؛ یعني همان نمكي که براي یكدیگر هدیه ميبردند. هنوز هم هستند کساني که این کار را ميکنند و اگر غفلت کنيم آنها هم مثل بقيه موارد دانش، این علم را با خود ميبرند و ما باید هزینة سنگين برایش بپردازیم.
نمک سالم باید حاوي ید باشد که به دو شكل ميتواند وجود داشته باشد:
.1یدید .2یدات
اغلب کشورها به دلایلي که از حوصلة این مقاله خارج است از یدات استفاده ميکنند. واحد اندازهگيري ید )(PPM
ميباشد که بهترین دُز یا مقدار آن زماني است که کمتر از 2واحد ) (PPMباشد حالا شاید نظرها کمي هم متفاوت باشد.
برخي ميگویند 1-5واحد. ما دو نوع نمک در بازار داریم یكي نمکهایي که از راه شيميایي یددار شدهاند و دیگري
نمک طعام دریاچه که به صورت طبيعي ید در ترکيب آن وجود دارد.
ید طبيعي، محيط را آلوده نميکند و اگر بدن نياز به آن نداشته باشد به راحتي از بدن دفع ميشود و کساني که ید
زیادي دارند یا نياز به ید ندارند ميتوانند به راحتي از آن استفاده کنند. ولي نمکهایي که به صورت صنعتي یددار ميشوند به سختي در آب حل ميشوند که این مسئله نشان دهندة ناخالصيِ شدید و یكنواخت نبودن ید درون آنهاست و این موضوع خيلي خطرناك است.

با آرزوي تندرستي
منبع: سایت رسمي دکتر حسين روازاده